SỰ CỐ TRÀN DẦU GÂY HẬU QUẢ NHƯ THẾ NÀO ĐỐI VỚI MÔI TRƯỜNG
Vùng biển Việt Nam là một trong những trục hàng hải có lưu lượng tàu bè qua lại rất lớn, trong đó 70% là tàu chở dầu.
Theo đánh giá của Viện Khoa học và Tài nguyên Môi trường biển-Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam:Từ năm 1989 đến nay, vùng biển Việt Nam có khoảng 100 vụ tràn dầu do tai nạn tàu, các vụ tai nạn này đều đổ ra biển từ vài chục đến hàng trăm tấn dầu. Những vụ tràn dầu thường xảy ra ở Miền Trung và Miền Bắc.
Ảnh hưởng của tràn dầu đến môi trường biển
Qua rất nhiều nghiên cứu và thống kê cho thấy, sự cố tràn dầu ảnh hưởng nghiêm trọng đối với môi trường biển, đặc biết đối với hệ sinh vật phù du, tảo biển, rừng ngập mặn, hệ thủy – hải sản, du lịch và hoạt động giải trí,…
Đối với môi trường biển, Dầu tràn đổ ra sẽ nổi lên trên mặt biển, sau đó sẽ loang rộng ra, vì thế sóng, gió và các dòng chảy sẽ làm cho tốc độ loang của dầu ngày càng nhanh hơn, rộng hơn và ảnh hưởng trực tiếp đến các tầng nước của biển, khu vực ven bờ và trực tiếp đến môi trường sống của các loại sinh vật mà dầu đi qua.
Sự cố tràn dầu gây ô nhiễm môi trường biển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hệ sinh thái. Đặc biệt là hệ sinh thái rừng ngập mặn, cỏ biển, vùng triều bãi cát, đầm phá và các rạn san hô. Ô nhiễm dầu làm giảm khả năng sức chống đỡ, tính linh hoạt và khả năng khôi phục của các hệ sinh thái. Hàm lượng dầu trong nước tăng cao, các màng dầu làm giảm khả năng trao đổi ôxy giữa không khí và nước, làm giảm oxy trong nước, làm cán cân điều hòa oxy trong hệ sinh thái bị đảo lộn.
Ngoài ra, dầu tràn chứa độc tố làm tổn thương hệ sinh thái, có thể gây suy vong hệ sinh thái. Bởi dầu chứa nhiều thành phần khác nhau, làm biến đổi, phá hủy cấu trúc tế bào sinh vật, có khi gây chết cả quần thể. Dầu thấm vào cát, bùn ở ven biển có thể ảnh hưởng trong một thời gian rất dài. Đã có nhiều trường hợp các loài sinh vật chết hàng loạt do tác động của sự cố tràn dầu.
Điều đáng báo động nữa là dầu lan trên biển và dạt vào bờ trong thời gian dài không được thu gom sẽ làm suy giảm lượng cá thể sinh vật, gây thiệt hại cho ngành khai thác và nuôi trồng thủy, hải sản. Dầu gây ô nhiễm môi trường nước làm cá chết hàng loạt do thiếu ôxy hòa tan. Dầu bám vào đất, kè đá, các bờ đảo làm mất mỹ quan, gây mùi khó chịu đẫn đến doanh thu của ngành du lịch cũng bị thiệt hại nặng nề. Nạn tràn dầu còn làm ảnh hưởng đến hoạt động của các cảng cá, cơ sở đóng mới và sửa chữa tàu biển. Do dầu trôi nổi làm hỏng máy móc, thiết bị khai thác tài nguyên và vận chuyển đường thủy.
Do đó, sự cố môi trường tràn dầu có thể xem là một trong những dạng sự cố gây ra tổn thất kinh tế lớn nhất, trong các loại sự cố môi trường do con người gây ra. Hiện việc xác định vị trí dầu tràn và khắc phục sự cố này ở Việt Nam còn nhiều hạn chế, cả về cơ sở pháp luật và các trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật chuyên dụng để khắc phục ô nhiễm tràn dầu.
Ảnh hưởng của tràn dầu đến môi trường đất
Bên cạnh việc ảnh hưởng đến môi trường biển, sự cố tràn dầu còn gây nguy cơ ô nhiễm môi trường đất. Chỉ cần một lớp dầu tràn trên mặt đất, dù là rất mỏng nhưng cũng sẽ khiến cho nền đất bị ngắt đoạn vì thiếu không khí.
Sống trong sự thiếu oxy, bất kể là con người hay các loại động thực vật, vi sinh đều dẫn tới cái chết. Lớp dầu bị tràn này cũng vậy, nó sẽ ngăn cản quá trình trao đổi năng lượng mặt trời tới môi trường đất.
Dầu còn là chất không hòa tan trong nước, chính vì thế khi tràn trên đất, dầu còn đẩy nước ra ngoài làm cho môi trường đất mất đi nước và chiếm hết các khoảng không khí trong đất, làm cho đất giảm thiểu oxy và nước, điều này gây tổn hại nghiêm trọng tới hệ sinh thái. Các kết cấu và đặc tính lý hóa tính của đất bị thay đổi, khiến các hạt keo đất trơ ra và mất đi khả năng hấp thụ – trao đổi.
Ngoài ra, khi dầu thấm qua đất xuống mạch nước ngầm, gián tiếp gây ô nhiễm nguồn nước. Nếu con người sử dụng chính nguồn nước đó để sinh hoạt hàng ngày thì hậu quả còn khôn lường hơn nữa, không chỉ ảnh hưởng tới môi trường mà còn gây hại cho chính sức khỏe con người. Hậu quả đến sức khỏe khi tiếp xúc với đất ô nhiễm rất khác nhau tùy thuộc vào loại chất gây ô nhiễm mà từ đó sẽ sinh ra nhiều bệnh tới con người.
Có thể thấy, các sự cố tràn dầu không chỉ gây thiệt hại về kinh tế – xã hội, mà còn gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hệ sinh thái đất liền và biển. Để góp phần phòng ngừa, ứng phó và ngăn chặn các sự cố có hiệu quả, chúng ta cần nắm bắt Lập kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu và Diễn tập ứng phó sự cố tràn dầu thường xuyên tại các địa phương.
Hãy liên hệ với trung tâm để được hướng dẫn đào tạo, tập huấn diễn tập ứng phó sự cố tràn dầu.
******
THÔNG TIN LIÊN HỆ
TRUNG TÂM ỨNG PHÓ SỰ CỐ AN TOÀN MÔI TRƯỜNG – ESE
Số 05B Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh
0938 497 066 (Ms.Phụng)
doanphung@ungphosuco.vn – trungtam@ungphosuco.vn
Bình luận